Zestawienie głównych kierunków leczniczego działania miodów odmianowych:

Informacje pochodzą z książki: Hołderna-Kędzia E., Kędzia B., Miody odmianowe i ich zdrowotne walory, Toruń 2005.

Pasieki obok miodów oferują propolis i pyłek kwiatowy.

PROPOLIS

Propolis działa antybakteryjnie, regenerująco i znieczulająco. Kit pszczeli, czyli propolis, bywa też  nazywany naturalnym pszczelim antybiotykiem. Wśród produktów pszczelich, takich jak miód czy mleczko pszczele, dużym uznaniem cieszy się propolis. Jego lecznicze właściwości od dawna były wykorzystywane w medycynie. Propolis stanowi mieszaninę żywicy drzew i krzewów oraz wydzielin gruczołów pszczelich. Jak podkreślają fachowcy, ma silne działanie bakteriobójcze, co jest wykorzystywane w leczeniu różnych dolegliwości. Także przemysł kosmetyczny używa kitu pszczelego do produkcji niektórych preparatów. Propolis zawiera czynne związki chemiczne, wśród których należy wymienić: flawonoidy, związki fenolowe, terpeny, substancje lipidowo - woskowe, biopierwiastki. Kit pszczeli działa antybakteryjnie, regenerująco, znieczulająco a także stymulująco na układ immunologiczny. Preparaty propolisowe są dostępne w postaci tabletek, granulatów, nalewek i maści. Najczęściej kit pszczeli jest stosowany w leczeniu ran i różnych schorzeń skórnych. Zwalcza gronkowca złocistego, dwoinki kataralne, paciorkowce, niektóre szczepy prądków gruźlicy.  Przeciwdziała rozwojowi grzybów drożdżoidalnych, wirusa gryp, zapalenia mózgu, a także niszczy pierwotniaki wywołujące rzęsistkowicę, toksoplazmę i lambiozę. Propolis umożliwia szybkie gojenie się sączących się ran po amputacjach, może pomóc przy złamaniach, uszkodzeniach tkanek chrzęstnych stawów. Poleca się go również wrzodowcom.

Pyłek kwiatowy

Bywa nazywany cudowną odżywką, ponieważ stanowi kompozycję wielu ważnych dla organizmu człowieka składników odżywczych. Zbieraniem pyłku zajmują się pszczoły zbieraczki, które gromadzą go w ulu. Część pyłku przenoszą do komórek plastra, gdzie pyłek dojrzewa, przechodząc fermentacje mlekową, która zostaje zakończona po dodaniu miodu. W ten sposób powstaje pierzga- preparat białkowo- witaminowy. Pyłek kwiatowy zawiera 22 składniki odżywcze niezbędne do prawidłowego odżywiania człowieka i zachowania zdrowia. Ma w swoim składzie białka, aminokwasy, witaminy, makro i mikroelementy, dlatego też nazywa się go często cudowną odżywką. Zawiera więcej wartościowych substancji od miodu. Jest stosowany w leczeniu wielu schorzeń, działa ogólnie wzmacniająco. Dzięki swojej dużej wartości biologicznej może być wykorzystywany u dzieci w różnych chorobach wywołanych zaburzeniami w odżywianiu, brakiem apetytu czy opóźnionym rozwojem. W przypadku dzieci anemicznych pyłek kwiatowy wpływa na przyrost czerwonych ciałek krwi, poprawia również ich ogólny stan zdrowia. Poleca się go ludziom dorosłym, rekonwalescentom i osobom wykonującym ciężką pracę fizyczną, ponieważ działa regenerująco, powoduje przyrost wagi, zwiększa apetyt, poprawia sprawność fizyczną i umysłową. Badania wykazują, że pyłek kwiatowy ma duże znaczenie dla schorzeń przewodu pokarmowego. Reguluje procesy trawienia, m.in. łagodzi skutki ostrych zaparć. Wpływa na wielkość i skład flory bakteryjnej przewodu pokarmowego. Działa ochronnie na tkankę wątrobową, wspomaga jej odbudowę. Pyłek kwiatowy łagodzi i zmniejsza objawy głodu alkoholowego, dlatego też stosuje się go w leczeniu alkoholizmu. Wykazano jego pozytywne działanie na psychikę człowieka, ponieważ poprawia nastrój, przywraca optymizm, zmniejsza nadmierną nerwowość. Znane jest też jego działanie wzmacniające na naczynia krwionośne. Dzięki zawartości rutyny zapobiega zmianom miażdżycowym naczyń mózgowych. Można go używać w profilaktyce wylewów krwi do mózgu. Pyłek kwiatowy wspomaga też funkcje serca. Dzięki kuracjom pyłkowym można uzupełnić niedobory organizmu, gdyż wpływają one na przemianę materii. Zawartość cystyny (aminokwasu) w pyłku powoduje, że jest on polecany przy problemach z łamiącymi się paznokciami i pękaniem kącików ust. Zaleca się przeprowadzenie kuracji pyłkowej dwa razy w roku - wiosną (gdy organizm jest osłabiony) i jesienią (w celu uodpornienia na przeziębienia). Przyjmuje się wtedy preparat przez 2-3 miesiąc, potem należy zrobić przerwę tej samej długości i kurację powtórzyć. Przed zastosowaniem gotowego pyłku kwiatowego należy zapoznać się z ulotką informacyjną dołączoną do opakowania. Pamiętajmy również, że mogą zdarzać się uczulenia na pyłek kwiatowy i wówczas należy przerwać kurację pyłkową.

Jacek Chrząścik

Miody można podzielić ze względu na pochodzenie surowca i według sposobu pozyskiwania.

Miody dzielimy ze względu na pochodzenie surowca na:

• miody nekatorowe powstają z soku roślinnego pobieranego przez pszczoły z nektarników i z soków roślinnych i owocowych. Miody owocowe zbierane są przez pszczoły z plantacji brzoskwiń, grusz itp., natomiast z soków roślinnych pozyskiwane są na przykład na terenie Kanady i Stanów Zjednoczonych przy okazji wyciekania soków z pęknięć kory klonów cukrowych.
  Miody nektarowe są zwykle jasne, o słabym aromacie i delikatnym smaku. Wyjątek stanowią miody wrzosowe oraz gryczane o ciemnej barwie i ostrym smaku.

• miody spadziowe powstają z zebranych przez pszczoły wydalin mszyc i czerwców.
  Są to miody ciemne o cierpkim i specyficznym zapachu przypominającym zapach roślin, z których miody te pochodzą.

• miody nektarowo-spadziowe powstają w szczególnych warunkach, kiedy jednocześnie kwitną rośliny i na nich występuje spadź. Bywa tak czasami na lipach, malinach, wrzosac

Miody dzielimy według sposobu pozyskiwania na:

• miód plastrowy. Wycina się plastry zalane miodem i w takiej formie podaje się do konsumpcji.

• miód sekcyjny. Jest najbardziej wartościowy, gdyż powstaje w specjalnie przygotowanych rameczkach, które bezpośrednio po wyjęciu z ula są specjalnie pakowane, aby zabezpieczyć przed wpływami atmosferycznymi. Dzięki temu zachowują swoja wartość odżywczą do 3 lat i praktycznie się nie krystalizują.

• miód wirowany otrzymuje się przy pomocy wirówek odśrodkowych. Jest to najczęściej oferowany do sprzedaży miód.

• miód kapaniec. Miód wypływający z plastrów jest odsączany na sitach. Jego wartość smakowa i zapachowa jest wyższa od miodów wirowanych.

• miód bity albo wyciskany jest otrzymywany z tych samych plastrów co pakaniec. Plastry odsączone wkłada się do prasy i wyciska resztki. miód ten przeznacza się do produkcji napojów miodowych i do wypieków, gdyż zawiera znaczne ilości pyłku kwiatowego.

• miód grzany albo wytapiany otrzymuje się przez wytapianie zasklepów. Ma ciemny kolor i specyficzny "piernikowy" smak oraz zapach i dlatego jest najlepszy do wypieku wszelkiego rodzaju ciast i pierników.

Oprac. Małgorzata Zbroszczyk na podstawie książki: Rum L., Miód w kuchni: samo zdrowie, Poznań 1999.